کرونا شکاف طبقاتی را آشکارتر کرد - وبلاگ نیک دل

به گزارش وبلاگ نیک دل، شیوع کرونا و نبود مدیریت صحیح اجرای محدودیت ها به عقیده بسیاری از کارشناسان تأثیر مستقیمی بر مسئله همیشگی شکاف طبقاتی جامعه گذاشته که این روز ها بیشتر از قبل به چشم می خورد، از زیرپاگذاشتن مقررات منع تردد در نیمه شب که چند روزی از لغو آن می گذرد و همین طور سفر های تفریحی داخل و خارج از کشور افراد مرفه که علتی جز تفریح و عدم نگرانی از جریمه های نقدی ندارد تا اجبار به کار و گاه زیر پا گذاشتن قوانین به وسیله یک کاسب، راننده تاکسی، کارگر روزمزد یا دست فروش که در شلوغی خیابان ها برای امرار معاش، مجبور به کارکردن بوده است.

شرق در ادامه نوشت: همه این ها نشان از علت های زیرپاگذاشتن قوانین محدودیت های هر قشر و طبقه از جامعه دارد، درباره برخی سرگرمی های برخی افراد در این ایام، حتی علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با انتقاد از اینکه پیک های چهارم و پنجم به خوبی کنترل نشدند، می گوید مسافرت های داخلی و خارجی شهریورماه هم آغاز شد، همانند صحنه هایی از کنسرت های موسیقی در ترکیه که می بینیم افراد ایرانی در آنجا حضور دارند و در این شرایط سفر رفته اند. آیا در این شرایط خاص وزارت بهداشت و دولت برای برگشت این افراد از سفر به ایران و خطر ابتلا برنامه ای دارند؟.

با وجود اینکه رعایت نکردن دستورالعمل های بهداشتی، ریسک ابتلا را بالا می برد و برخی این روز ها ترس هزینه های درمان کرونا را دارند، اما افراد دیگری هستند که با دردست داشتن خدمات باکیفیت درمانی بالا، بدون دغدغه مانند قبل از کرونا سرگرمی های خود را از سر می گیرند.

در همین مورد احمد بخارایی، جامعه شناس، بر این باور است که مثلا فردی که یک کاسب جزء است، با وسیله نقلیه کار می نماید یا دست فروش است که کاملا هم در معرض ابتلا واقع شده است، اما در این شرایط باید برای زنده ماندن در جامعه حضور داشته باشد و برخی از قوانین مربوط به محدودیت های کرونا را هم زیر پا بگذارد، درصورتی که این موضوع کاملا نشان دهنده شکاف طبقاتی است و دوقطبی شدن یک فاجعه عظیم برای جامعه است، درحالی که این دوقطبی شدن اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در این ایام فقط خود را بیشتر به نمایش گذاشته است، یعنی آنچه پنهان بود بیشتر عرض اندام نموده و به واسطه کرونا بیشتر گردوغبارهایش کنار رفته و خود واقعی اش معین تر شده است.

اما موضوع قابل اهمیت دیگر این است که با وجود نمایش بیشتر این شکاف و همین طور نداشتن تمهیدات لازم از سوی مسئولان در ایام کرونا که فشار بسیاری را بر قشر میانه و رو به پایین جامعه وارد نموده، باید دید عواقب فشار های روانی حاصل بر این اقشار چگونه خواهد بود که سیدحسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران، می گوید طبق آنالیز وزارت بهداشت در سال 94 حال سلامت روان ما خوب نبود و 23 تا 25 درصد مردم حداقل یک اختلال روانی داشتند که طبیعتا بحران ها، تشدیدنماینده این اختلال ها خواهد شد و بسته به زمان، قدرت، گستردگی و مسائل دیگر شدت آن کم و زیاد می گردد که در این یک سال و نیم هیچ سازوکاری برای جلوگیری از این وضع انجام نشد.

سفر های شهریور خطر شعله ورشدن شیوع را در پی دارد

علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، ضمن اشاره به ممنوعیت های تردد شبانه که چند روزی از لغو آن می گذرد، می گوید: محدودیت شبانه به این معنی نبود که ویروس فقط در شب منتقل می گردد، در واقع عمل خوبی برای کاهش دورهمی ها بود، اما می بینیم که در روز هم این تجمعات صورت می گیرد، رستوران ها باز است، در اتوبوس و مترو تردد بالاست و موارد دیگر و فقط این نیست که بگوییم ویروس در شب منتقل می گردد، بلکه باید محدودیت های خاص در طول روز هم در نظر گرفته گردد و محدودیت هوشمندتری معین گردد، حتی تضادی هم وجود داشت، به این شکل که مراکز واکسیناسیون 24ساعته راه انداختیم، ولی منع تردد شبانه هم اعمال می شد، درصورتی که باید حداقل شماره ماشین افرادی که برای تزریق واکسن اقدام می کردند، ثبت می شد تا دچار مشکل نشوند.

او درباره خطر ابتلا در مترو، اتوبوس و وسایل حمل ونقل عمومی، ادامه می دهد: با منع تردد شبانه تا حدودی می شد جلوی شب نشینی ها را گرفت، اما موضوع این است که برای خطر ابتلا در روز چه باید کرد، دولت باید امکانات به مردم می داد و تعداد واگن های مترو و اتوبوس ها را بیشتر می کرد که این کار را نکرد و هیچ تسهیلاتی به مردم داده نشد.

رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به سفر های برخی افراد طی روز ها و هفته های گذشته، اضافه می نماید: در کنار اینها، موضوع مسافرت ها مطرح است که چگونه باید جلوی آن گرفته گردد، پیک های چهارم و پنجم دامنه بلند داشتند و بدون اینکه کنترل خوبی هم روی آن اجرا شده باشد، مسافرت های داخلی و خارجی شهریور ماه هم آغاز شد، همانند صحنه هایی از کنسرت های موسیقی در ترکیه که می بینیم افراد ایرانی در آنجا حضور دارند و در این شرایط سفر رفتند، البته من مخالفتی با این عمل ندارم، اما آیا در این شرایط خاص وزارت بهداشت و دولت برای برگشت این افراد از سفر به ایران و خطر ابتلا برنامه ای دارند؟

در هر صورت باید ببینیم چه راهکاری برای کنترل این موضوع وجود دارد، چون هر گونه تجمع، چه مراسم شادی باشد، چه غم و عزاداری همه باعث انتقال ویروس است، با وجود احساس خوش بینی که برای کاهش پیک در برخی از استان ها وجود دارد، این حرکت ها باعث شعله ورشدن شیوع در روز های آینده خواهد شد.

23 تا 25 درصد از شهروندان با حداقل یک اختلال روانی

سیدحسن موسوی چلک رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران درمورد خطرات افزایش شکاف طبقاتی در پاندمی کرونا، بین اقشار پایین و بالای جامعه در نوع زیست این یک سال ونیم که افراد داشتند، می گوید: افرادی که در طبقات بالای جامعه هستند سبک زندگی و اقتضائات خودشان را دارند و از یک زاویه دیگر به جامعه نگاه می نمایند، آن هایی هم که در طبقات پایین تر جامعه هستند از زاویه خودشان به اتفاقات جامعه نگاه می نمایند.

حال در دوران کرونا استراتژی فاصله گذاری اجتماعی و دستورالعمل هایی تعریف شد که همه اقشار از پولدار و بی پول همه موظف به رعایت آن شدند و بنابراین حق نداریم هیچ کدام در هر طبقه که هستیم نسبت به این ها بی توجه باشیم. تقریبا شیوع کرونا به دو سال می رسد و تقریبا مردم در این مدت صبوری کردند، این در حالی است که می بینیم برخی دیگر کشور ها همه واکسن زدند و در مسابقات فوتبال، تماشاچی ها کنار هم برای تماشای فوتبال نشستند.

از این جهت می گویم مردم صبوری کردند، چون اگر از همه ظرفیت ها برای واکسن استفاده می شد الان محدودیت ها این قدر طولانی نمی شد و این مسائل اقتصادی را تجربه نمی کردند. از طرفی در کنار تحریم ها، نظام تأمین اجتماعی هم آن قدر قوی نیست که در این شرایط مردم را مورد حمایت قرار دهد تا مردم بدون دغدغه اقتصادی باشند.

چلک ضمن اشاره به اینکه کاهش ارتباط ها و سرگرمی روی بروز هیجانات اثر گذاشت، ادامه می دهد: کاهش امکان تخلیه هیجانات در کنار مرگ و میر هایی که روزانه می بینیم، بعلاوه مشکل تأمین واکسن، همه روی روان مردم اثر خواهد داشت، با وجودی که گفته می شد واکسن کرونا از مرگ پیشگیری می نماید، اما جزء کشور هایی بودیم که پایین ترین واکسن را تزریق کردیم، حتی خبر هایی همانند خرید جایگاه به جای واردات دارو، روی روان من و شما به اسم شهروند اثر می گذارد و باید یک جایی خودمان را تخلیه کنیم که در مقابل قانون و مقررات این فرصت تخلیه پیش می آید، مثلا در تعطیلی کرونا، بازار ها باز بود و خیابان و مترو هم شلوغ بود، چون مردم خسته شدند و یک سال و نیم است رنگ آرامش را ندیده اند.

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی می گوید: اما در کل می خواهم بگویم که ما در قبال خودمان، اطرافیانمان و جامعه مسئول هستیم، باید مقررات را رعایت کنیم. اینکه فرد از طبقه مرفه یا غیرمرفه باشد مهم نیست، بلکه با وجودی که دولتمردان باید کار خودشان را انجام دهند، من و شما به اسم شهروند اگر مقررات را رعایت نکنیم دودش به چشم خودمان و عزیزانمان می رود.

وی در پاسخ به اینکه آیا بعد از کرونا ما دچار پاندمی بیماری های روانی خواهیم شد؟ اضافه می نماید: طبق آنالیز وزارت بهداشت در سال 94 حال سلامت روان ما خوب نبود و 23 تا 25 درصد مردم حداقل یک اختلال روانی داشتند که طبیعتا بحران ها تشدید نماینده این اختلال ها خواهد شد و بسته به زمان، قدرت، گستردگی و مسائل دیگر شدت آن کم و زیاد می گردد و در این یک سال ونیم هیچ سازوکاری برای جلوگیری از این وضع ایجاد نشد و سازمان های مسئول در این حوزه باید آمادگی پاسخ گویی به مطالبات مردم در حوزه سلامت روان را داشته باشند که فعلا نشانه ای از این آمادگی دیده نمی گردد.

کرونا، شکاف طبقاتی را آشکارتر کرد

احمد بخارایی، جامعه شناس، درباره ارتباط شکاف طبقاتی جامعه و موضوع شیوع کرونا در این 19 ماه گذشته، می گوید: به هر پدیده اجتماعی از دو زاویه می توان نگاه کرد که یک جنبه آن سلبی و جنبه دیگر ایجابی است، این قوانینی که مقرر می گردد، همانند منع رفت وآمد هایی که داشتیم از دید سلبی آن، این چنین است که چه کسانی نمی توانند این قانون را رعایت نمایند؟

در واقع افرادی که مجبورند به دلایلی در جامعه حضور پیدا نمایند، جبر اجتماعی و اقتصادی منجر به این مسئله می گردد، همان طور که می دانید جایی هم در این مدت وجود نداشت تا به این افرد در زمان شیوع کرونا عایدی ماهانه بدهد تا به علت خطر ابتلا و رعایت قوانین در خانه بمانند، البته برخی کشور ها این کار را انجام دادند، طبق مشاهدات حضوری که داشتم در برخی کشور ها حتی افراد مجاز به فعالیت اقتصادی هم گاه به دولت اعلام کردند که ترجیح می دهند در خانه بمانند و تحت پوشش حمایت اقتصادی 80 درصد دولت قرار گرفتند.

او ادامه می دهد: اما در این صحنه هرچه اقشار آسیب پذیرتر باشند و برای گذران زندگی روزمره، احتیاج به فعالیت بیشتر داشته باشند در رعایت نکردن مقررات مربوط به کرونا، بیشتر به چشم می خورند؛ بنابراین ارتباطی بین مقدار عایدی و جنبه سلبی ماجرا وجود دارد، با توجه به اینکه همه چیز هم نسبی است، بنابراین همه چیز در این شرایط سلبی تر می گردد، مثلا فردی که یک کاسب جزء است، با وسیله نقلیه کار می نماید یا دست فروش است، کاملا در معرض ابتلا واقع شده است، ولی در این شرایط باید برای زنده ماندن در جامعه حضور داشته باشد و برخی از قوانین مربوط به محدودیت های کرونا را هم زیر پا بگذارد.

این جامعه شناس، با اشاره به جنبه ایجابی ماجرا اضافه می نماید: در جنبه ایجابی ماجرا یک نفر از روی اراده قوانین را زیر پا می گذارد، یعنی امکان رعایت را دارد، اما انجام نمی دهد، این افراد خودمحور و فردمحور هستند و اصلا افراد جمع گرایی نیستند، یعنی منفعت فردی را همواره ترجیح می دهند، معمولا هم پول دارند و مثلا رفت وآمد به شهر های دیگر ممنوع می گردد، ولی آن ها بدون اهمیت به جریمه یک میلیونی برای آسایش خودشان قوانین را زیر پا می گذارند و به سرگرمی خود می رسند، مگر اینکه این افراد از فرهنگ و تحصیلات خاص برخوردار باشند و قوانین را رعایت نمایند.

بحث اصلی این است که وقتی اقتصاد سالم نباشد و نظام حکمرانی درستی برقرار نباشد، آدم ها احساس تعلقی به جامعه نخواهند داشت، هرچه این حس تعلق بیشتر باشد قانون گرایی بیشتر و قانون شکنی کمتر صورت می گیرد، اما اگر ببینند مجموعه مدیریت در واقع ساز خودش را می زند و به آن ها توجهی نمی نماید، این مسئله از یک جا و به شکلی بیرون می زند؛ مثلا زمانی که کرونا باشد در قالب زیرپاگذاشتن قوانین و در جای دیگر مثل توزیع فرصت ها با رانت، فساد و پارتی بازی خود را نشان می دهد که همه این ها حلقه های یک زنجیره است، پس یک پدیده را باید از چند زاویه ارزیابی کرد.

بخارایی در پاسخ به اینکه آیا شیوع کرونا بر شکاف طبقاتی اثرگذار بوده یا نه؟ می گوید: من خیلی موافق نیستم که کرونا تأثیر ویژه ای بر افزایش شکاف طبقاتی داشته است، چون این شکاف طبقاتی متأسفانه در سه دهه اخیر یعنی انتها جنگ آغاز شده و بیشتر و بیشتر هم شده است که این هم باز به توزیع فرصت ها، نگاه های ایدئولوژیک محور مربوط است که خیلی ها را قبول نداشتند و آن ها کم طرد شدند، این دو تکه شدن جامعه از همان زمان آغاز شد، در واقع این شکاف یک شبه به وجود نیامده که الان قشر میانه کمتر و افراد دهک یک و دو و بعلاوه دهک 9 و 10 بیشتر شده است.

دوقطبی شدن یک فاجعه عظیم برای جامعه است و این دوقطبی شدن اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در این ایام فقط خود را بیشتر به نمایش گذاشته است، یعنی آنچه پنهان بود بیشتر عرض اندام نموده و به واسطه کرونا بیشتر گردوغبارهایش کنار رفته و خود واقعی اش معین تر شده است.