چرا دیوارهای داخلی قصر طلایی معروف الحمرا در اسپانیا در حال بنفش رنگ شدن هستند؟!
به گزارش وبلاگ نیک دل، قصر الحمرا که به وسیله آخرین سلسه فرمانروایان مسلمان اسپانیا ساخته شده، قصری سلطنتی است که به مدت 800 سال بر فراز شهر گرانادا می درخشد. در طول روز رنگ آن تغییر پیدا می نمایند، این قصر مانند یک فانوس نارنجی زیر نور خورشید ظهر به نظر می رسد، اما در هنگام غروب، رنگ آن صورتی مایل به سرخ بدهد.
اما در داخل، یک تغییر رنگ نامطلوب مدتی است که خاطر دوست داران هنر را مشوش نموده است. در تالار های طلاکاری شده الحمرا، کاخ نیز به آرامی تغییر رنگ داده. پس از قرن ها هوازدگی طبیعی، بخش هایی از جناح های طلایی کاخ و دیوار های آراسته و سفیدکاری شده به رنگ بنفش مات و لکه دار درآمده.
کارولینا کاردل، کانی شناس دانشگاه گرانادا و ایزابل گوئرا، متخصص میکروسکوپ، در مقاله تازه منتشر شده دلیل تغییر رنگ کاخ الحمرا را آنالیز نموده اند.
طلا یکی از کم واکنش ترین فلزات است، بنابراین باید با گذشت زمان مقاومت کند. این فلز گرانبها در برابر نور خورشید، رطوبت، آلودگی هوا و گرمای زیادی مقاوم است، به همین خاطر است که برای ساخت جواهرات، سکه ها و بعضی دستگاه های الکترونیکی از آن استفاده می گردد.
نرمی و چکش خواری طلا هم آن را برای تزئین کاخ ها، زیور آلا و ساخت آثار هنری با استفاده از تکنیکی به نام تذهیب مناسب نموده است. در خصوص الحمرا، ورق طلای نازک ویفری که روی ورقه های قلع انعطاف پذیر پوشانده شده بود دیوار های کاخ را تزئین می نماید. اما با گذشت زمان سطوح به رنگ ارغوانی عجیبی درآمده اند و در قرن نوزدهم با پوشش گچی سفید پوشانده شدند.
تبدیل درخشش گرم طلا به بنفش کبود شده یک ترفند شیمی است که از زمان های قدیم درک شده است. کیمیاگران رومی با مخلوطی از اسید نیتریک و اسید کلریدریک به نام هیدروکلرید اسید نیتریک یا آبی رژیا، این رنگ را به وجود می آوردند، از این تکنیک برای رنگ آمیزی شیشه در قرن چهارم استفاده کردند. واکنش aqua regia طلا را به ذرات ریز تبدیب می نماید، که همانطور که مخترع و دانشمند مایکل فارادی در سال 1856 نشان داد نور را به رنگ های قرمز یاقوتی، بنفش و آبی می شکند.
با این حال، تا به امروز، هیچ نشانه ای از هیدروکلراید اسید نیتریک روی دیواره های الحمرا شناسایی نشده است.پس، یک فرآیند شیمیایی متفاوت باید تغییر رنگ را در الحمرا ایجاد می کرد.
کاردل و گوئرا با استفاده از یک میکروسکوپ الکترونی روبشی، مجهز به مجموعه ای از طیف سنج ها برای آشکار کردن ترکیب شیمیایی ویژگی های با پوشش طلای الحمرا، تا مقیاس نانو، آغاز به آنالیز دلیل این پدیده عجیب کردند.
پس از مطالعه دیواره های الحمرا با قدمت چند صد ساله و مدل سازی هوازدگی شیمیایی که احتمالاً روی داده، محققان دریافتند ترکیبی غیرمنتظره از فرآیند های الکتروشیمیایی ممکن است سطوح آسیب دیده را بنفش نموده باشد.
کاردل و گوئرا حفره ها و شکاف هایی به شکل دهانه در ورق طلا پیدا کردند، کانال هایی که به وسیله آن ها رطوبت می توانست به ورق قلع زیرین برسد و خوردگی ایجاد نمایند.
اما جایی که دیوار ها با گچ پوشیده شده بودند، طلا به جای آن خورده شده بود. طلا که از الکترون هایش جدا شد، به تدریج تجزیه شد و به طور خودبه خود نانوذرات طلا به قطر تقریبی 70 نانومتر تبدیل شده که به گفته کاردل و گوئرا، مقدار ای مناسب برای پراکندگی امواج نوری است و آن را بنفش نشان می دهد.
با این حال، همه متقاعد نشده اند که این فرآیند خوردگی باعث تغییر رنگ شده است.
کاترین لوئیس، یک شیمیدان در آزمایشگاه واکنش سطحی (LRS) در پاریس، می گوید: شگفت انگیز است که مواد طلایی می توانند در طول زمان ارغوانی شوند، اما اشاره نمود که محققان هیچ آزمایش آزمایشی برای کوشش و بازتولید این فرایند پیشنهادی خوردگی آن ها انجام ندادند.
کاردل و گوئرا در مقاله خود استدلال می نمایند که شبیه سازی پنج قرن هوازدگی در آزمایشگاه سخت و طولانی است.
آن ها بعلاوه حدس می زننند که مقدار نانوذرات طلا و تخریب تذهیب های دو فلزی احتمالاً بیشتر از آنچه کارشناسان میراث معماری متوجه شده اند، باشد، زیرا سطوح کمی مانند تالار های طلایی الحمرا با لایه ای سفید پوشیده شده.
محققان امیدوارند با کشف دلیل احتمالی تغییر رنگ، به متخصصان اشیاء طلاکاری شده باستانیکمک نمایند تا با مکانیسم خوردگی مبارزه نمایند و از آن پیشگیری نمایند.
این مطالعه در Science Advances منتشر شده.
منبع: یک پزشک