داماش و سوسن چلچراغ ؛ آشنایی با مقاصد تورهای طبیعت گردی ایران - وبلاگ نیک دل

به گزارش وبلاگ نیک دل، داماش بر بلندای ارتفاعات گیلان، علاوه بر منظره طبیعی زیبایی که در تمام فصول سال دارد، از اواسط خرداد تا نیمه های تیر با آغوشی از سوسن چلچراغ پذیرای گردشگران و مسافران تورهای طبیعت گردی است.

داماش بر بلندای زمین قد برافراشته است، جایی نزدیک آسمان، تکیه داده بر کوهی زیبا و آرمیده بر بازوی بلند جنگلی سبز که چشم بر دامنه های رنگین و بی شمار خود دوخته است، ارزش آن را دارد که آن همه پیچ وخم خاکی را پشت سر بگذاریم تا به داماش برسیم، داماش جایی است که تنها در خیال می گنجد.

داماش ییلاق اهالی جیرنده است. آن ها 7 ماه از سال را در جیرنده می گذرانند و 5 ماه را هم به زیبایی های داماش مهمان می نمایند. داماش این روزها صفحه دیگری از زیبایی های زندگی را به رخ می کشد. سوسن چلچراغ یا سوسن سفید از گیاهان انحصاری فلات ایران است که در این روزها پرده از چهره گل های زیبایش برمی دارد. زیستگاه این گل به مساحت 6000 مترمربع که رویشگاه منحصربه فرد گیاه سوسن سفید است، در سال 1355 به عنوان اثر طبیعی ملی شناخته شد. این اثر طبیعی در ناحیه داماش از توابع شهرستان رودبار واقع شده است و ذخیره گاهی ژنتیکی برای این گیاه کمیاب محسوب می گردد.

دامنه ارتفاعی این زیستگاه 1750 تا 2000 متر و دما و میانه بارندگی سالانه آن به ترتیب 10 درجه سانتی گراد و 450 میلی متر است. این منطقه دارای اقلیم نیمه مرطوب معتدل است. اقطی، گرنه، بنفشه، انواع سرخس، گل قاصد، شبدر وحشی و سرخ ولیک از جمله گونه های گیاهی منطقه به شمار می آیند. هر ساله شکوه و زیبایی شگفت انگیز گل های سوسن سفید، دوستداران طبیعت را به این منطقه جلب می نماید.

کلمه داماش از دو واژه دا و ماش تشکیل شده و در گویش کرمانجی به معنی (به کسی ماش داده) است.

آب و هوای روستای داماش در بهار و تابستان، معتدل و خنک و در فصل های پاییز و زمستان به سردی می گراید. این روستا در قدیم ییلاق مردم جیرنده و امروزه به سکونتگاه دائمی تبدیل شده است. مردم این روستا به گویش دیلمی سخن می گویند. عایدی بیشتر مردم روستا از فعالیت های باغداری، دامداری و پرورش طیور تامین و گروهی از مردم در امور خدمات و صنایع دستی فعالیت دارند. این روستا در یک منطقه کوهستانی استقرار یافته و فاقد اراضی هموار برای کشت محصولات کشاورزی است. مصارف مردم این روستا محصولاتی از قبیل حبوبات، سیب زمینی و پیاز و درختانی هم چون فندق و گردو است.

پیرامون روستا را ارتفاعات و بیشه زارهای سلسله جبال البرز فراگرفته و چشم اندازهای بسیار زیبایی را پدید آورده است. هر ساله در فصول بهار و تابستان گردشگران بسیاری از نقاط مختلف ایران به داماش سفر می نمایند. در زمان شکوفایی گل سوسن چلچراغ، جشنواره باشکوهی در اطراف داماش برگزار می گردد؛ اهالی منطقه عمارلو با لباس های محلی زیبا در آن شرکت می نمایند و با شادی و نشاط مراسم ویژه ای را بر پا می نمایند. کشتی گیله مردی، طناب کشی، خرپشتک، چوب بازی (پایکوبی چوب)، تیش بازی (نوعی بازی محلی) چرخ و فلک، هلولک، گلفا و دور بچرخان از جمله بازی هایی است که در این ایام بیشتر رواج دارد. در این روزها، بازارچه های محلی برپا می شوند و نغمه های شورانگیز و ترانه های دلنشین روستایی با همراهی سازهای نی، تنبک، تنبور، کمانچه و سنتور به گرمی جشنواره سوسن چلچراغ می افزایند.

حتما به خاطر داشته باشید بدون تن پوش گرم نمی توان در آن هوای سرد دوام آورد، آن بالا فقط مه است و ابر و چمنزارهای سبز با گل های رنگین. تمام جهت جاده به سوی داماش پوشیده از بوته های بزرگ گل بابونه سفید و بوته های رنگین کلاه میرحسن است که در هیچ کجای دیگری بدین انبوهی یافت نمی گردد. به نظر می رسد که گل های بابونه سفید جای تابلوهای گردشگری را گرفته اند و مسافران را به سرزمین سوسن های چلچراغ هدایت می نمایند.

جای تأسف است که عمارلو تنها منطقه سوسن چلچراغ هیچ جایی برای شب ماندن مسافر ندارد. نه اتاقی و نه کمپی، گردشگرانی که به این سمت می آیند، جایی برای اقامت ندارند.

البته مسافران این منطقه طبیعت گرد هستند و بیش از هر چیزی، دوست دارند در دل طبیعت و با استفاده از کمپ و چادر شب را به صبح برسانند. بنابراین اگر شما با آژانس به این سمت آمده باشید و شب را در جوار سوسن های چلچراغ گذرانده باشید، مسئله ای برای اقامت ندارید. آن ها خود کمپ را با استفاده از چادرهای مسافرتی برقرار می نمایند. اما اگر به صورت گروهی می آیید حتما به این مسئله فکر کنید، دلایل مهمی وجود دارد که باید حتما شب را در عمارلو و داماش بگذرانید.

نخست آنکه اگر بخواهید سفر را در یک روز خلاصه کنید، با توجه به دوری جهت خستگی آن در جان تان باقی می ماند و علت مهم تر اینکه زیبایی و درخشش سوسن های چلچراغ در شب های مهتابی را از دست خواهید داد؛ بنابراین پیش از اینکه پابه پای جاده شوید باید چادرهای مسافرتی را آماده کنید. وقتی آنجا بروید مسافرانی را می بینید که درست چهره به چهره چلچراغ ها و بیرون از منطقه فنس کشی شده چادر زنده اند و شب زیبای روستا را به نظاره نشسته اند.

به خاطر داشته باشید، طبیعت گردی در همه جهان آداب خاص خود را دارد. نباید کوچک ترین آزاری به طبیعت برسد. وقتی موضوع سوسن های منحصربه فرد داماش باشد، مواظبت ها و مراقبت ها باید بیشتر گردد. در تمام جهان تنها یک محدوده هفت هکتاری است که سوسن چلچراغ در آن به صورت کلونی می روید. این محدوده را فنس کشیده اند. ورود به آن با همراهی نگهبان ممکن است یا با مجوز. تخریب هرگونه گیاه در محدوده رویش سوسن چلچراغ ممنوع است. آسیب به خود سوسن هم جریمه دارد. از ریشه درآوردن هر پیاز مساوی است با پرداخت یک جریمه 400 هزار تومانی.

داماش تنها در سوسن هایش خلاصه نمی گردد. جنگل پیمایی هم از جمله لذت هایی است که نباید در سفر به این بلند سرسبز از دست داد. اگر با آژانس های تخصصی همراه شوید، اطلاعات بسیار زیادی درباره پوشش گیاهی و حیوانی منطقه به شما می دهند، با آن ها هم سفر شوید، خیلی راحت ردپای پلنگ و گونه های دیگر حیوان را به شما نشان می دهند. اگر هم اهل خوابیدن تا نیمه های ظهر نباشید و صبح قبل از طلوع آفتاب به جنگل بزنید از نزدیک گونه های حیوانی منطقه را خواهید دید، بازدید از سرو هرزویل را از قلم نیاندازید. قدمت این سرو 1000 سال تخمین زده شده، زیرا ناصرخسرو 900 سال پیش، از این سرو در سفرنامه خود نام برده است. در سرانجام پیشنهاد می گردد در این سفر کفش مناسب پیاده روی، کلاه و عینک آفتابی، لباس گرم، بادگیر، بارانی، ظرف آب، کیسه خواب یا وسایل خواب، چراغ قوه و ظروف شخصی به همراه داشته باشید.

جهت دسترسی به داماش و سوسن چلچراغ

جهت دسترسی به این منطقه، به وسیله پی گرفتن بزرگراه قزوین به شهر لوشان ممکن می شوند. پس از رسیدن به دوراهی که به سمت فرعی جیرنده منشعب می گردد، جهت را به سمت جیرنده تغییر دهید. جاده ای ناهموار و پیچ در پیچ که در دامنه هایی تقریبا خشک و کم پوشش امتداد می یابد. از لوشان تا جیرنده حدود 42 کیلومتر است و از آنجا هم حدود 40 کیلومتر تا روستای داماش جهت باقی می ماند. جاده فاقد کمترین علائم هدایت جاده ای است و راه را فقط با پرسش از رهگذران و ماشین های عبوری می توان یافت. البته اگر از محلی ها سراغ داماش و چلچراغ هایش را بگیرید، زودتر جهت را خواهید یافت.

برترین فصل برای بازدید از داماش

داماش در تمامی فصول سال زیبایی خاص خود را دارد، اما اواخر بهار و تابستان از سرمای ارتفاعات و سر کردن شبی سرد بیشتر مصون خواهید بود. اگر به قصد تماشای سوسن چلچراغ عزم سفر می کنید، از اواسط خرداد تا نیمه های تیر سفرتان را برنامه ریزی کنید.