دایره المعارف لوزه
به گزارش وبلاگ نیک دل، لوزه ها توده هایی از بافت لنفاوی هستند که در دو طرف گلو قرار دارند. معمولا وقتی از کلمه لوزه ها نام برده می گردد ، اشاره مان به لوزه های کامی است که در عقب گلو دیده می شوند. لوزه ها مانند سایر اندام های دستگاه لنفاوی به اسم بخشی از دستگاه ایمنی عمل می نمایند و به مقابله با عفونت ها (به ویژه عفونت های حلقی و عفونت های بخش فوقانی دستگاه تنفس) یاری می نمایند.
دایره المعارف لوزه
نویسنده:دکتر علی ملائکه
لوزه ها توده هایی از بافت لنفاوی هستند که در دو طرف گلو قرار دارند. معمولا وقتی از کلمه لوزه ها نام برده می گردد ، اشاره مان به لوزه های کامی است که در عقب گلو دیده می شوند. لوزه ها مانند سایر اندام های دستگاه لنفاوی به اسم بخشی از دستگاه ایمنی عمل می نمایند و به مقابله با عفونت ها (به ویژه عفونت های حلقی و عفونت های بخش فوقانی دستگاه تنفس) یاری می نمایند.
لوزه ها چه کار می نمایند؟
لنفوسیت های نوع B در لوزه ها پس از بالغ شدن پنج نوع عمده ایمونوگلوبولین (پروتیین های ایمنی در خون) را فراوری می نمایند. به علاوه این لنفوسیت ها در محیط آزمایشگاهی می توانند پادتن ها (آنتی بادی ها) اختصاصی بر ضد سم دیفتری ویروس فلج اطفال، باکتری پنوموکوک عامل ذات الریه، باکتری هموفیلوس آنفلوآنزا، استافیلوکوک طلایی و لیپوپلی ساکاریدهای باکتری اشریشیا کولی را فراوری می نمایند. لوزه ها و آدنوییدها، علاوه بر دخالت در ایجاد ایمنی هومورال ناشی از لنفوسیت های B، در پی تحریک به وسیله آنتی ژن ها، به وسیله سلول های T در ایجاد ایمنی سلولی هم نقش دارند. عفونت طبیعی یا واکسن درون بینی با ویروس سرخک ضعیف شده خیلی بهتر از تزریق زیرپوستی واکسن با ایجاد لنفوسیت های فعال شده همراه است. برداشتن لوزه ها و آدنوییدها باعث می گردد فراوری موضعی ایمونوگلوبولینA (یکی از انواع پروتیین های دستگاه ایمنی که معمولا در دفاع موضعی دخالت دارد) در مقابل ویروس فلج اطفال در ترشحات قسمت فوقانی حلق کاهش یابد. به هر حال روشن است که لوزه ها نقش مهمی در دفاع بدن در برابر عفونت های ویروسی و باکتریایی دارند و کارایی واکسن های داخل بینی از لحاظ ایجاد ایمنی مخاطی موضعی به وجود این بافت های فعال از لحاظ ایمنی در بخش بینی و دهانی حلق بستگی دارد. بنابراین در مجموع شواهد حاکی از آن است که لوزه های کامی به طور مداوم در پاسخ های ایمنی موضعی در مقابل باکتری ها و ویروس ها دخیل هستند. اگر لنفوسیت های موجود در لوزه ها به طور مداوم در مقابل تحریک قرار گیرند، ممکن است نتوانند به عوامل آنتی ژنی دیگر پاسخ دهند. بنابراین به خصوص در موارد التهاب عودنماینده لوزه، پاسخ ایمنی در لوزه ممکن است مختل گردد. در این حال لوزه دیگر نه می تواند به درستی از لحاظ ایمنی موضعی عمل کند و نه به طور مناسبی فراوری پادتن ها (آنتی بادی ها) در بخش فوقانی دستگاه تنفسی را تقویت کند.غارهای لوزه
لوزهای کامی دارای سیستم گسترده ای از کریپت ها یا غارها هستند که سطح درونی عظیمی را ایجاد می نمایند و لوزه ها حاوی چهار بخش لنفوییدی هستند که در کارکرد ایمنی نقش دارند و شامل اپی تلیوم شبکه ای غاری، منطقه خارج فولیکولی و منطقه ها غلاف فولیکول لنفاوی و مراکز زایای فولیکولی می شوند. در لوزهای کامی در انسان، اولین بخشی که در معرض محیط بیرون قرار می گیرد، اپی تلیوم لوزه ای است. لوزه های کامی با یک اپی تلیوم فلسی شکل چندلایه ای پوشیده می گردد که به درون غارهای عمیق و شاخه دار لوزه توسعه پیدا می نماید. این غارها سطح تماس عوامل محیطی و بافت لنفوییدی لوزه ها را افزایش می دهند. در فرد عظیمسال، میانگین مساحت اپی تلیوم لوزه ها 295 سانتی متر مربع تخمین زده می گردد، به علاوه 45 سانتی متر مربع اپی تلیومی که سطح بخش دهانی حلق را می پوشاند. کریپت ها در تمام ضخامت لوزه نفوذ می نماید و تقریبا به کپسول میانی آن می رسند. کریپت ها صرفا فرورفتگی هایی در اپی تلیوم پوشاننده لوزه ها نیستند، بلکه شبکه پیچیده ای از مجاری را با یک نوع خاص اپی تلیوم و به همراه ساختارهای مجاور مانند عروق خونی و لنفاوی و مراکز زایای لنفاوی (که لنفوسیت های تازه در آن فراوری می گردد) به وجود می آورند. سلول های دستگاه ایمنی مانند ماکروفاژ ها و گلبول های سفید خون در این غارها در پاسخ به عوامل بیماری زای ذره بینی متمرکز می شوند. به این ترتیب، غارهای لوزه ها با ایجاد تماس اولیه دستگاه ایمنی به میکروب ها، که ممکن است از راه غذا یا سایر مواد بلعیده شده وارد بدن شده باشند، نقش مهمی در فعال شدن این دستگاه دارند. اما غارهای لوزه ها در عین حال محیط مناسبی برای رشد باکتری ها و ایجاد مجموعه های آنها هستند که ممکن است به صورت پلاک ها یا سنگ هایی درون این غارها رسوب می نمایند. به خصوص افرادی که دچار سینوزیت مزمن یا ترشح پشت حلق هستند، دچار رشد بیش از حد باکتری درون غارهای لوزه ها می شوند. این پلاک های سفید کوچک که به آن سنگ لوزه هم می گویند، ممکن است بوی بدی داشته باشند و در ایجاد بوی بد دهان دخیل باشند. به علاوه این پلاک ها جریان طبیعی چرک را از این غارها مسدود می نمایند و ممکن است گلو را تحریک نمایند (افراد مبتلا به سنگ های لوزه ممکن است از احساس اینکه چیزی به پشت گلوی شان چسبیده است، شکایت داشته باشند).التهاب لوزه یعنی چه؟
التهاب لوزه ممکن است به صورت حاد باشد که شایع ترین بیماری لوزه است و با گلودرد، تب و اشکال در بلع همراه است. لوزه ها ممکن است در میزان طبیعی یا عظیم تر باشند، اما معمولا ملتهب و قرمز رنگ هستند. گاهی ممکن است ترشحاتی روی آنها دیده گردد. در یک بیمار ممکن است همه این علایم و نشانه ها وجود نداشته باشد. التهاب عودنماینده لوزه در مواردی وجود دارد که التهاب حاد لوزه در چهار تا هفت دوره در یک سال، پنج دوره در 2 سال متوالی یا 3 دوره در 3 سال متوالی رخ دهد. موارد مزمن التهاب لوزه ممکن است به علت اضافه شدن عفونت باکتریایی به عفونت ویروسی، به علاوه تاثیر عوامل محیطی، عوامل مربوط به بدن فرد، استفاده گسترده از آنتی بیوتیک ها و رژیم غذایی به وجود آید. هیپرتروفی لوزه به عظیمی لوزه ها می گویند بدون اینکه سابقه ای از التهاب وجود داشته باشد. در حال حاضر عظیمی لوزه ها که باعث انسداد راه تنفسی می گردد، شایع ترین علت برداشت لوزه ها با جراحی است. بیماران مبتلا با درجات مختلف اختلال خواب به علاوه خرخر کردن، احساس خفگی در شب، بیدار شدن های مکرر و خواب ناراحت، اختلال در بلع، خواب آلودگی روزانه و تغییرات رفتاری مراجعه می نمایند.چرا لوزه ها را برمی دارند؟
در مواردی شواهد ثابت شده ای وجود دارد که برداشتن لوزه به بیمار یاری می نماید. در بسیاری موارد، به خصوص در بچه هایی که عفونت یا عظیمی لوزه ها مشکل ایجاد می نماید، آدنوئیدها (لوزه ها) هم ممکن است درگیر شوند که در این صورت آدنوییدها را هم بر می دارند. ممکن است چند علت برای برداشتن لوزه ها وجود داشته باشد:1. انسداد گلو به علت عظیمی بیش از حد لوزه ها: این شایع ترین علت برداشتن لوزه هاست. لوزه های خیلی عظیم ممکن است در تنفس، بلع یا واضح صحبت کردن تداخل نمایند. انسداد راه تنفس ممکن است از حد تنفس دهانی آغاز گردد تا خرخر شدید و قطع تنفس هنگام خواب ادامه یابد. البته همه لوزه هایی که عظیم به نظر می رسند، واقعا باعث انسداد راه هوایی نمی شوند. معاینه به وسیله پزشک متخصص می تواند قضیه را روشن کند.
2. التهاب مزمن و عودنماینده لوزه: لوزه ها حاوی حفره های بسیاری هستند که به آنها کریپت می گویند. در بعضی از افراد این حفره ها با مواد بدبو پر می شد که متشکل از باکتری ها و سلول های مرده است. این شرایط ممکن است باعث گلودردهای خفیف اما متناوب گردد. آنتی بیوتیک ها تنها به طور گذرا این عارضه را برطرف می نمایند. بعضی از افراد از وسائل مختلف مانند سواب ها برای پاک کردن لوزه ها استفاده می نمایند. در صورتی که مشکل زیاد شدید نباشد، معمولا درمان لازم نیست، و در موارد شدید تنها راه علاج برداشتن لوزه ها است.
3. ظاهر غیرمعمول لوزه ها: لوزه ها مانند هر بافت دیگری از بدن ممکن است محل تومورهای خوش خیم یا بدخیم باشند. در این موارد ممکن است لوزه یک طرف به صورت غیرمعمول و شاخصی عظیم تر از طرف دیگر به نظر رسد. شایع ترین تومور لوزه در بچه ها لنفوم (سرطان بافت لنفاوی) است. در عظیمسالان سرطان های لنفوم و کارسینوم ممکن است رخ دهد.
کی باید لوزه را برداشت؟
لوزه ها در حوالی بلوغ به عظیم ترین میزان شان می رسند و بعد به تدریج تحلیل می فرایند. اما لوزه ها در بچه ها عظیم ترین میزان را نسبت به قطر گلو دارند و ممکن است عظیم و ملتهب شوند و لازم گردد که آنها را با جراحی خارج کرد. برداشتن لوزه ها در مواردی انجام می گردد که آنها باعث انسداد راه هوایی شده باشند یا با بلع تداخل نموده باشند. در سنین بالاتر عظیمی یک طرفه لوزه ممکن است بیانگر عفونت ویروسی لوزه، و تومورهایی مانند لنفوم یا کارسینوم سلول فلسی باشد. بعضی از متخصصان گوش و حلق و بینی در مواردی که التهاب های مکرر و عودنماینده لوزه رخ می دهد، یا هنگامی که عظیمی لوزه ها باعث انسداد علامت دار راه های هوایی فوقانی شده است یا در مواردی که لوزه به صورت یک طرفه عظیم شده است، برداشتن آن را توصیه می نمایند. عظیم شدن لوزه ها ممکن است بر حرف زدن اثر بگذارد و باعث گردد صدا تودماغی گردد. سنگ های لوزه ماده ای است که روی لوزه جمع می گردد. میزان آن ممکن است به حد یک دانه پاپ کورن برسد و به رنگ سفید/کِرِم است. ماده اصلی این به اصطلاح سنگ، کلاژن است، اما بوی ناخوشایند قوی دارد، که به خاطر سولفید هیدروژن و متیل مرکاپتان و سایر موارد است.لوزه های کامی به همراه آدنوییدها یا لوزه های بخش فوقانی حلق، دو لوزه لوله ای و لوزه های زبانی بخشی از حلقه والدیر را تشکیل می دهد. در بچه ها لوزه های یک محل شایع برای عفونت ها هستند که ممکن است به التهاب حاد یا مزمن لوزه ها منتهی گردد. اما در خصوص اینکه عفونت مداوم است که باعث عظیم شدن دایمی لوزه ها و مسائل ناشی از آن می گردد، اختلاف نظر وجود دارد. برداشتن لوزه ها یکی از شایع ترین عمل های جراحی است که روی بچه ها انجام می گردد. درباره این موضوع که در چه مواردی لوزه ها را باید برداشت، هم اختلاف نظر وجود دارد؛ باید دید اینکه آیا منافع برداشتن یک بافت به طور مزمن عفونی بیشتر است یا زیان احتمالی ناشی از برداشتن بافتی که نقش مهمی در پاسخ ایمنی دارد.منبع:www.salamat.com
/ج
منبع: راسخون