یارانه های پنهانی که به جیب پرمصرف ها رفت! - وبلاگ نیک دل

به گزارش وبلاگ نیک دل، رقم حمایتی در نظر گرفته شده برای حامل های انرژی که به هر نفر به طور غیرمستقیم پرداخت می گردد، یارانه پنهان یا غیرمستقیم نام برد.

به گزارش خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه مالی وبلاگ نیک دل، هربار که صحبت از اندازه یارانه های پرداختی به خانوار مطرح می گردد همان اعداد یارانه معیشتی و یارانه نقدی که در میانه و خاتمه هر ماه پرداخت می گردد، در فکر سرپرستان خانوار تداعی می گردد. اما در این میان رقم حمایتی برای قیمت گذاری حامل های انرژی که به هر نفر یا هر خانوار به طور غیرمستقیم پرداخت می گردد را نیز می توان همان یارانه پنهان یا غیرمستقیم نام برد.

البته عده ای از کارشناسان بر این باورند که یارانه پنهان اساسا وجود ندارد و قیمت گذاری حامل های انرژی در کشور بر مبنای عایدی خانوارها در کشور انجام می گردد و نمی توان به صورت جهانی آن را برای مصرف داخل قیمت گذاری کرد.

مسعود میرکاظمی رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور در گفت وگوی ویژه خبری درباره یارانه های پنهان این طور می گوید که؛ متاسفانه روش توزیع این حمایت به نوعی است که یک عده به وفور و عده ای دیگر کاملا از آن نابرخوردار هستند.

میرکاظمی اظهار کرد: سالیانه طبق آمار ها بیش از یک هزار و 400 هزار میلیارد تومان یارانه پنهان به انرژی پرداخت می گردد که این انرژی مشمول سبد انرژی از جمله برق، آب، گاز و سایر انرژی هاست.

میر تاج الدینی، نماینده مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با وبلاگ نیک دل، در مورد این رقم بیان نمود: سالانه بالغ بر 83 میلیارد دلار یارانه پنهان به انرژی کشور تعلق می گیرد که باید مدیریت گردد. هرچند قرار است این فرایند در بودجه 1401 اصلاح گردد.

این ادعای رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور که تازگی هم ندارد سال هاست مورد انتقاد صاحب نظرات مالی قرار می گیرد؛ پرداخت یارانه در بسیاری از کشور ها مرسوم است، اما سازوکار های تعریف شده این پرداخت را هدفمند و به جامعه هدف معطوف می نماید.

به عنوان مثال؛ اگر یک خانوار در ماه بالغ بر 300 کیلووات برق مصرف کند و هر کیلووات برای او 100 تومان محاسبه گردد؛ او در خاتمه ماه باید 30 هزار تومان بهای مصرفی خود را که در قبض عنوان شده، بپردازد؛ در حالی که به گفته رجبی مشهدی سخنگوی صنعت برق این مبلغ پرداختی به وسیله مشترکان برق نیمی از بهای فراوری برق است.

مصطفی رجبی مشهدی سخنگوی صنعت برق درباره یارانه های پنهان حوزه برق در گفت وگو با خبرنگار اقتصاد و انرژی وبلاگ نیک دل، می گوید: بهای تمام شده هر کیلووات برق در ایران، چیزی حدود 200 تومان در هر کیلووات است که از مشترکان نیمی از آن اخذ می گردد و مابقی آن نیز به صورت یارانه یا سوبسید به مشترکان پرداخت می گردد که این یعنی سر به سر شدن هزینه های فراوری با مصرف صنعت برق که البته نباید هزینه سوخت مورد مصرف نیروگاه های توزیع برق را نیز از یاد برد که در این صورت هزینه تمام شده بیشتر نیز می گردد.

این موضوع یعنی اگر یک خانوار دهک پایین جامعه و یک خانوار در دهک بالای جامعه به هر اندازه برق مصرف نمایند. یارانه انرژی به آن ها پرداخت می گردد. البته تصاعد قیمتی در قیمت گذاری برق و گاز دو سالی می گردد که برای پرمصرف ها و بدمصرف ها اعمال می گردد، اما در این بین بد مصرف ها و پرمصرف ها چه کسانی هستند؟

آنالیز قبض صادر شده برای یکی از چهره های معروف معترض به بهای بالای قبض برق در آبان ماه نشان می دهد که در یک ماه اخیر اندازه مصرف خانه او 7000 کیلووات ساعت بوده و ویلای مجلل او همچنان به بلعیدن برق ادامه می دهد. براساس اعلام شرکت برق، حد رعایت الگوی مصرف در شهر تهران در فصول سرد سال برابر 200 کیلووات است. این یعنی این فوتبالیست شناخته شده در ماه اخیر 35 برابر الگوی مصرف، برق مصرف نموده است!

این فرد در یک سال گذشته نزدیک به 47 میلیون تومان قبض برق پرداخت نموده، اما ارزش واقعی برق مصرفی یک ساله او با احتساب مبلغ برق صادراتی 8 سنت برای هر کیلووات و براساس دلارِ 25 هزار تومانی، حدود 170 میلیون تومان است. یعنی این مشترک بسیار پرمصرف، فقط در یک سال نزدیک به 123 میلیون تومان یارانه پنهان برق دریافت نموده است.

نگاه دقیق تر به قبض برق صادرشده نشان می دهد که این مشترک از کنتور دیماندی (3 فاز) استفاده می نماید و همین مسئله سبب شده تا پله تعرفه پله های مصرفی نیز برای او لحاظ نگردد. سوال اینجاست که بر اساس چه قانونی کنتور دیماندی باید به یک مشترک خانگی اختصاص یابد؟

هر چند مصرف زیاد این مشترک بعد از عبور از الگوی مصرف مطابق با قیمت برق انرژی های تجدید پذیر یعنی هر کیلووات 800 تومان باید محاسبه می شد، اما گفته می گردد این رقم بازهم با کسر هر کیلووات 600 تومان محاسبه شده و این فرد از یارانه انرژی بازهم برخوردار شده است.

اما با رسیدن فصل سرما و اهمیت تامین گاز مورد احتیاج نیروگاه های فراوری برق، سوخت مصرفی یعنی گاز هم برای مردمی که در قسمت های شمالی کشور زندگی می نمایند، بالا می رود.

محمدرضا جولایی، مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران در گفت و گو با خبرنگار مالی وبلاگ نیک دل، با اشاره به ناترازی فراوری و مصرف گفت: با فرارسیدن فصل سرما اندازه مصرف گاز نیز افزایش خواهد داشت که چه بسا سرما سال جاری زودتر رسیده است، ایران بالغ بر 3 برابر کشور های اروپایی انرژی مصرف می نماید و همین امر مستلزم آنالیز و مدیریت مصرف هاست.

این ناترازی مصرف و بعلاوه بالا بودن مصرف نسبت به الگوی مصرف احتیاجمند مدیریت است؛ چه بسا به گفته بسیاری از کارشناسان اگر مصارف مدیریت نشوند قطعا ایران در سال های آینده به واردنماینده انرژی تبدیل خواهد شد، هر چند هم اکنون نیز به گفته وزیر حتی با فراوری 850 میلیون مترمکعب گاز در کشور و صندلی سوم دارندگی گاز در جهان، در اوج سرما کشور با کمبود 200 میلیون متر مکعب قرار خواهد گرفت.

علاوه بر این که باید اصلاحات در مصارف نمایان شوند، مدیریت پرداخت یارانه ها یا همان ارقام حمایتی بر مبنای عایدی های خانوار ها نیز باید با اصلاحاتی همراه باشد.

اکبری کارشناس حوزه انرژی در گفت و گو با وبلاگ نیک دل در مورد مصارف و اصلاح قیمت گذاری ها در این باره می گوید: نحوه قیمت گذاری ها باید به وسیله وزارت نفت و نیرو اصلاح گردد هر چند که در سال های گذشته اندازه مصرف برای افراد پر عایدی اصلاح و شیب نمودار تصاعدی شده است، اما باز هم این فرایند احتیاجمند اصلاح است.

در کشور 17 درصد از افراد پرمصرف و 2 درصد از این افراد بد مصرف هستند به طوری که 30 درصد از افراد دیگر بیشتر مصرف می نمایند و همین امر منجر می گردد که این سوال برای عموم مردم بروز کند که چرا افرادی که 30 درصد بیش از دیگران انرژی مصرف می نمایند، باید همچون آن ها یارانه دریافت نمایند.

گزارش از نرگس معززی حور