آزادی تک فرزند بودن یا لذت داشتن خواهر یا برادر؛ کدام یک اقتضای دنیای امروز است؟ ، تک فرزندها؛ امپراتوران کوچک در سرزمین تنهایی؟! - وبلاگ نیک دل

به گزارش وبلاگ نیک دل، تک فرزند بودن یا داشتن خانواده پرجمعیت هر کدام معایب یا فوایدی دارد و تا به امروز نکات زیادی نیز در خصوص آن شنیده یا خوانده ایم. اما واقعیت آن است که روابط در دنیای امروزی شکل دیگری به خود گرفته است و باید دید دنیای امروزی کدام یک را اقتضا می نماید؟

وبلاگ نیک دل -یکتا فراهانی: تا به امروز مطالعات زیادی دربارهٔ تک فرزندها انجام شده و نظرات زیادی نیز در این باره وجود دارد. اما واقعیت آن است که افراد با هم فرق می نمایند و شخصیت آن ها نیز براساس عوامل مختلفی شکل می گیرند. بنابراین خانواده ها نیز باید با مطلعی کامل و با توجه به امکانات و موقعیتی که دارند در خصوص داشتن یک فرزند یا بیشتر تصمیم بگیرند.

یکی یکدونه های دوست داشتنی یا متوقع و از خود راضی؟

دکتر نسرین امیری، فوق تخصص روان پزشکی کودک و نوجوان، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و عضو آموزشگاه روان پزشکی کودک و نوجوان ایران و آمریکا در خصوص مسائل خانواده ها برای داشتن فرزند بیشتر می گوید: در جوامع مختلف معمولاً خانواده به عنوان اصلی است که مالکیت را بر عهده دارد. البته خانواده ها نیز با توجه به تغییراتی که درحال حاضر انجام شده متحول شده اند. مثلاً افزایش تک فرزندی باعث نگرانی برخی والدین برای تنهایی فرزندشان در آینده شده است.

ترس اغلب آن ها از این است که فرزندشان نتواند به تنهایی از عهده وظایف خود و رسیدگی به امور خانواده بر آید و دچار مسائل زیادی گردد. به علاوه اینکه بچه هایی که خواهر یا برادری ندارند معمولاً زیاده خواه و پرتوقع می شوند و همین موضوع می تواند در زندگی اجتماعی مسائل زیادی برای آن ها در پی بیاورد.

پذیرش جامعه

به گفته دکتر امیری، با توجه به اینکه سرعت رشد و تکامل در جامعه ما یکنواخت نیست به نظر می آید با وجود تغییر و تحول زیادی که در زمینه های مختلف به وجود آمده و در واقع وارد عصر صنعتی و مسائل مالی آن شده ایم؛ ولی نگاه بسیاری از ما همچنان همان تفکر و نگاه سنتی و قدیمی به خانواده است والبته حس مالکیتی که نسبت به اعضای خانواده و به ویژه بچه ها خود داریم و اغلب هم به همان ها استناد می کنیم.

در جوامع امروزی معمولاً خانواده ها توانایی داشتن بیش از یک فرزند را ندارند؛ بنابراین تفکر پیشین آن ها دچار مشکل می گردد. در صورتی که اگر بخواهیم از زاویه دیگری به خانواده های تک فرزندی نگاه کنیم مسئله ای ایجاد نخواهد شد.

تغییر زاویه نسبت به تک فرزندی

دکتر امیری می گوید زاویه دیگری که می توان با توجه به آن تک فرزندی را آنالیز کرد، توجه به این موضوع است که انسان در روند رشد تکامل طبیعی خود مراحلی را طی می نماید که بر اساس آن با ابعاد گوناگونی از زوایای وجودی خود آشنا می گردد و در واقع آن ها را به چالش می کشد. همین موضوع نیز باعث رشد شخصیت او خواهد شد.

بچه دار شدن هم یکی از مراحل تکامل انسان به شمار میرود. اما توجه به این نکته بسیار لازم است که والدین مالک بچه ها خود نیستند. بنابراین باید متوجه مسوولیت خود در قبال آن ها باشند. چنین نگاهی می تواند آن ها را به نتیجه بهتری برساند.

براین اساس حتماً باید به گونه ای متعادل رفتار نمایند یعنی بیش ازاندازه توجه و محبت نشان دادن به کودک همان قدر می تواند به او آسیب برساند که نداشتن محبت کافی می تواند برای او آسیب زا باشد.

در واقع نگه داشتن حد اعتدال و مطلعی و توجه به نوع و اندازه احتیاجهای بچه ها مهم ترین چیزی است که والدین باید به آن توجه داشته باشند.

توجه به احساس تنهایی کودک

به عقیده دکتر امیری یکی از مهم ترین موضوعات در خانواده های تک فرزند، نوع رفتار دیگران به ویژه پدرو مادرها با آن ها ست؛ یعنی باید با بچه ها طوری رفتارگردد که فکر ننمایند تمام توجه خانواده فقط معطوف به آن ها ست و هر کاری بخواهند می توانند انجام دهند.

در واقع چنین تفکری از آن ها امپراتوران کوچکی می سازد که فقط در محدوده خانواده قدرت فرمانروایی دارند؛ موضوعی که می تواند ارتباطات اجتماعی بچه ها را با مسائل زیادی روبرو کند و بعلاوه آینده آن ها را کاملاً تحت الشعاع قرار دهد.

پیامی که تک فرزندها در خانواده دریافت می نمایند نباید این باشدکه آن ها کانون توجه هستند؛ بلکه باید بدانند تنها عضوی از خانواده به شمار می روند که حق و حقوقی مانند بقیه ا دارند و قرار نیست همواره همه چیز مطابق میل آن ها پیش برود.

پدر و مادرها باید توجه داشته باشند حس تنهایی نباید بچه هایی را که خواهر و برادری ندارند آزاردهد. گاهی داشتن حس خود برتر بینی این بچه ها مانع از راحت ارتباط برقرار کردنشان با بچه های دیگر می گردد و همین موضوع باعث می گردد آن ها تنها بمانند.

توجه به چنین مواردی باعث می گردد تفاوت زیادی بین خانواده های تک فرزند و چند فرزند به وجود نیاید.

تفاوت خانواده های تک فرزند و چند فرزند

این روان پزشک کودک و نوجوان می گوید با توجه به اینکه بسیاری از خانواده ها نمی توانند تمام توجه خود را معطوف به فرزندشان ننمایند، معمولاً در خانواده های تک فرزند مسائل زیادی در این خصوص به وجود می آید و در واقع کار تربیت کودک را سخت تر می نماید.

تفکر مالکیت بر بچه ها نیز معمولاً در خانواده هاوجود دارد. ضمن آنکه کودک با گرفتن توجه زیاد بیش از حد متوقع می گردد. در واقع آنچه مسائلی را برای بچه های تک فرزند و خانواده هایشان به وجود می آورد، روشی است که در این خانواه ها اعمال می گردد؛ نه خود تک فرزند بودن.

در خانواده هایی که تعداد بچه ها بیشتر است محبت و توجه نیز بین همه بچه ها تقسیم می گردد. اما در چنین خانواده هایی موضوع تفاوت قائل شدن بین بچه ها و بعلاوه داشتن حس مالکیت والدین بر آن ها باعث می گردد بخواهند عقاید خود را به بچه هاشان منتقل نمایند. در صورتی که پدر و مادرها باید آموزش لازم را در این زمینه ببینند و به اندازهی از مطلعی دست یابند تا به جای حس مالکیت بر بچه ها خود به آن ها آزادی انتخاب و قدرت عمل بدهند.

تغییر دیدگاه خانواده ها

به گفته دکتر امیری، برترین گزینه برای تصمیم گیری در خصوص داشتن فرزند بیشتر توانایی تصمیم گیری همه جانبه است؛ اینکه افراد بتوانند علاوه بر خودشان به دیگران هم توجه داشته باشند. اگر قرار باشد فرزند شما خواهر یا برادری داشته باشد علاوه بر اینکه باید شرایط و امکانات آن درخانواده وجود داشته باشد، همه اعضای خانواده نیز باید حق تصمیم گیری داشته باشند.

گاهی نیز می توان علاوه بر فرزند خود به فکر بچه ها دیگری هم باشیم که به نوعی به یاری احتیاج دارند. مطلع کردن بچه ها از چنین موضوعی می تواند بسیار مؤثر باشد. به این ترتیب، مشکل خاصی برای بچه هایی که خواهر با برادری ندارند نیزبه وجود نخواهد آمد و کمتر احساس تنهایی خواهند کرد.

در واقع کم کردن خود خواهی پدر و مادرها و اینکه سعی نمایند همه چیز را فقط برای فرزند خود نخواهند؛ می تواند الگویی برای بچه ها باشد. اما در نهایت این خانواده هستند که با توجه به همه این موارد باید بتوانند برای چنین موضوع مهمی درست تصمیم بگیرند.