سلامت کبد و کبد چرب - وبلاگ نیک دل

به گزارش وبلاگ نیک دل، کبد چرب غیر الکلی یک التهاب کبدی است که در اثر تجمع بیش از اندازه چربی در بافت کبد ایجاد می گردد.در این بیماری تجمع بیش از حد چربی در کبد، گاه باعث اختلال در فعالیت طبیعی بافت کبد می گردد که می تواند سیر پیشرونده پیدا کند و باعث نارسایی کبد و یا سیروز کبدی گردد.

سلامت کبد و کبد چرب

کبد چرب غیر الکلی یک التهاب کبدی است که در اثر تجمع بیش از میزان چربی در بافت کبد ایجاد می گردد.

در این بیماری تجمع بیش از حد چربی در کبد، گاه باعث اختلال در فعالیت طبیعی بافت کبد می گردد که می تواند سیر پیشفراینده پیدا کند و باعث نارسایی کبد و یا سیروز کبدی گردد.

دلیل بیماری

اگرچه دلیل اصلی بیماری کبد چرب تعیین نیست، ولی به نظر می رسد این بیماری ارتباط نزدیک با بعضی بیماری های متابولیک دارد که از آن جمله: چاقی، افزایش کلسترول و تری گلیسرید خون و دیابت را می توان نام برد. در درمان کبد چرب، کنترل این بیماری های زمینه ای بسیار موثر می باشد.

گفته می گردد مصرف زیاد انرژی باعث خواهد شد کبد نتواند سوخت و ساز طبیعی را انجام دهد و در نتیجه انرژی اضافی به صورت چربی در کبد ذخیره گردد.

این بیماری اغلب افراد را در سنین میانسالی مبتلا می نماید. بیشتر بیماران از افزایش وزن و چاقی به ویژه چاقی شکمی رنج می برند. همچنین می توانند دچار افزایش چربی های خون بوده و یا از مبتلایان به دیابت باشند.

از آنجا که در سال های اخیر شیوع چاقی و بیماری های متابولیک در جوانان افزایش قابل توجهی یافته است، جوانانی که با چاقی و بیماری کبد چرب به پزشک مراجعه می کنند، کم نیستند. البته باید ذکر کرد بیمارانی هستند که بدون داشتن هیچ کدام از عوامل خطر ذکر شده و بدون هیچ دلیل شناخته شده ای، مبتلا به کبد چرب می گردند.

افزایش چربی در بدن که معمولا با چاقی شکمی همراه است، به همراه افزایش چربی های خون و افزایش فشار خون، همه از علائم مجموعه ای از اختلالات تحت نام سندرم متابولیک هستند که این سندرم دقیقا وابسته به مقاومت انسولین می باشد.

عوامل تاثیر گذار در اختلالات کبدی

علاوه بر افزایش چربی در بافت کبد که بر روی فعالیت طبیعی کبد تاثیر می گذارد، عوامل دیگری هم بر عملکرد طبیعی سلول های کبدی تاثیرگذارند، از آن جمله:

- مقاومت به انسولین: بدین معنا که بدن نمی تواند قند را به طور طبیعی مورد استفاده قرار دهد. به طور طبیعی لوزالمعده پس از خوردن مواد قندی، با ترشح هورمون انسولین سعی می نماید که قند اضافی موجود در خون را به سلول های عضلانی و کبد وارد نماید. در شرایط مقاومت به انسولین، حساسیت گیرنده های سلولی انسولین کاهش می یابد، در نتیجه بدن برای ثابت نگه داشتن سطح قند خون نیاز به ترشح انسولین بیشتری خواهد داشت. در صورت ادامه این فرایند، در نهایت میزان قند خون افزایش یافته و فرد مبتلا به دیابت می گردد.

- تغییر در فرایند تولید چربی در بافت کبد و نحوه عملکرد کبد در برابر چربی هایی که از روده به کبد منتقل می شوند.

- عمل های جراحی که جهت معده ، یا روده و یا هر دو را کوچک می کنند، از قبیل عمل جراحی بای پس روده.

- استفاده طولانی مدت از لوله های روده ای برای تغذیه که معمولا پس از عمل جراحی استفاده می شوند.

- استفاده از بعضی داروها از قبیل: آمیودارون (داروی قلبی)، کورتون، استروژن های صنعتی و بعضی از داروهای کنترل سرطان.

علائم و شیوع بیماری

از آنجا که این بیماری سیر پیشفراینده دارد می تواند در مراحل اولیه بدون علامت باشد تا زمانی که تاثیرات منفی بر عملکرد کبد ایجاد نماید. در آن زمان علائمی از قبیل احساس ضعف، خستگی و کاهش وزن بروز می کنند.

از آنجا که سیر این بیماری مزمن است، شاید سال ها طول بکشد تا منجر به ایجاد سیروز کبدی (جایگزینی سلول های کبدی با سلول های فیبروز) و در نهایت نارسایی کبد گردد.

در نقطه مقابل، در موارد نادری به دلیل ناشناخته، سیر بیماری متوقف و یا حتی به حالت طبیعی باز می گردد، بدون آنکه درمان تعیینی انجام گرفته باشد.

بین 10 تا 30 درصد بزرگسالان در کشورهای پیشرفته مبتلا به این بیماری هستند که معمولا شامل افراد چاق در سنین میانسالی است.

با توجه به شیوه زندگی اعم از نوع تغذیه و فعالیت بدنی، شیوع این بیماری در کشورهای در حال توسعه به ویژه در جامعه شهری افزایش چشمگیری داشته است.

شیوع بیماری کبد چرب با افزایش سن، سیر صعودی می یابد. شیوع این بیماری در آقایان دو برابر خانم ها می باشد که با افزایش سن، میزان شیوع در خانم ها به آقایان نزدیک می گردد، به ویژه پس از یائسگی، شیوع بیماری کبد چرب در خانم ها سیر فزاینده ای دارد.

تشخیص و درمان کبد چرب

مانند هر بیماری دیگر، معمولا با گرفتن شرح حال از بیمار و معاینه وی شروع می گردد.

اگرچه در خیلی از موارد، علائم قابل توجهی در این بیماری وجود ندارد و با مشاهده بالا بودن آنزیم های کبدی و هم تصاویر سونوگرافی، سیتی اسکن و MRI تشخیص این بیماری تعیین می گردد.

از بیوپسی کبد برای تشخیص میزان صدمه به بافت کبدی در بعضی از موارد استفاده می گردد.

درمان

اگرچه درمان اختصاصی برای کبد چرب وجود ندارد، ولی شما با کنترل بیماری های زمینه ای از قبیل کاهش وزن، چربی های خون، دیابت و یا قطع نمودن داروهای مسبب (قطعا با نظر پزشک معالج نه به طورخودسرانه) می توانید از پیشرفت این بیماری جلوگیری نمایید و در خیلی از موارد سیر معکوس را طی نمایید که منجر به درمان این بیماری گردد.

از مصرف الکل که عملکرد طبیعی کبد را دچار اختلال می نماید، جدا باید پرهیز نمایید.

دکتر علویان از مهمترین روش های درمانی در کبد چرب به کاهش وزن کنترل بیماری دیابت ، کاهش چربی خون و تغییر در شیوه زندگی اشاره کرد و گفت : بیماری کبد چرب قابل درمان است و می توان با تغییر در شیوه زندگی (افزایش فعالیت جسمانی و پیاده روی) ، اصلاح رژیم غذایی ، کنترل دقیق قند خون با کمک پزشک می توان در جهت درمان این بیماری نتیجه مطلوبی را به دست آورد.

نکات درمانی کلیدی

شما می توانید زیر نظر متخصصین تغذیه و گوارش، سیر بیماری کبد چرب را محدود و کنترل نمایید. برای کنترل کبد چرب توجه به نکات ذیل اهمیت کلیدی دارد:

* کم کردن وزن: از آنجا که بیشتر بیماران مبتلا به کبد چرب غیر الکلی چاق هستند، کاهش وزن در کنترل این بیماری نقش مهمی دارد. برای کاهش وزن، انتخاب رژیم غذایی هم باید به درستی صورت پذیرد، زیرا کاهش وزن سریع با رژیم های برق آسا خود می تواند سیر بیماری را بدتر نماید.

خیلی از بیماران چاق که به تازگی متوجه کبد چرب خود شده اند، به دلیل ترس از عوارض این بیماری، به رژیم های غذایی سخت روی می آورند که این بیماری را ریشه کن کنند، ولی علاوه بر ابتلا به عوارض این نوع رژیم ها، گاه سیر کبد چرب را هم بدتر می کنند.

لذا انتخاب منطقی رژیم غذایی کاهش وزن زیر نظر متخصص تغذیه و با کاهش وزن نیم تا یک کیلوگرم در هفته توصیه می گردد. اگر شما از افزایش وزن زیادی رنج می برید، جالب است بدانید که با کاهش وزن مختصر در حدود 10 درصد از وزن اولیه هم در خیلی از موارد سیر بیماری را می توانید کنترل نمایید.

* انتخاب رژیم غذایی سالم : رژیم غذایی پر کربوهیدرات که حاوی میزان قابل توجهی سبزی و میوه و مواد غذایی پرفیبر باشد، معمولا بهترین انتخاب برای افراد مبتلا به کبد چرب است. کاهش چربی مصرفی، به ویژه چربی های اشباع شده و جایگزینی آنها با چربی های غیر اشباع که در روغن زیتون و ماهی وجود دارند، توصیه می گردد. استفاده از نان و غلات سبوس دار باید جدی گرفته گردد. در نهایت تعیین میزان مورد نیاز درشت مغذی ها اعم از پروتئین، چربی و کربوهیدرات بر اساس شرایط افراد باید تنظیم گردد.

* انجام ورزش و فعالیت بدنی منظم: چاقی به ویژه چاقی شکمی نقش مهمی در افزایش خطر ابتلا به کبد چرب دارد. بر همین اساس، داشتن پیاده روی منظم به میزان حداقل 30 تا 60 دقیقه در روز توصیه می گردد. اگر شما وقت رفتن به باشگاه ورزشی را ندارید، پیاده روی در جهت کار یا پارک را می توانید جایگزین نمایید.

* کنترل بیماری های زمینه ای متابولیک: کنترل دیابت و چربی های خون در بیماران مبتلا به کبد چرب ، نقش کمک کننده ای در بهبود این بیماری دارد. همانطور که می دانید از اصول مهم کنترل بیماری های متابولیک، رعایت رژیم غذایی و ورزش منظم می باشد.

* محافظت کبد از عوامل خطر: از عواملی که بر روی فعالیت طبیعی کبد اثر سوء دارند، باید پرهیز نمایید. از مهم ترین این عوامل، مصرف الکل و هم بعضی داروها می باشد. لذا در هنگام مراجعه به پزشک، به او بگویید که مبتلا به کبد چرب می باشید که در تجویز دارو به آن توجه نماید.

پیشگیری

برای جلوگیری از بروز بیماری کبد چرب، سه نکته اساسی ذیل را فراموش نکنید:

* رژیم غذایی سالم: شما باید رژیم غذایی سالمی را با مصرف بالای میوه، سبزی، غلات سبوس دار و چربی های مفید برای خود انتخاب کنید.

* جلوگیری از افزایش وزن به ویژه چاقی شکمی: داشتن رژیم غذایی سالم به همراه فعالیت بدنی، به حفظ وزن سالم کمک می نماید. در صورت چاق بودن، از همین امروز برای کاهش وزن خود اقدام نمایید.

* هنگام استفاده از داروها کاملا مراقب باشید و از مصرف الکل جدا پرهیز نمایید.

***مواردی که به کبد آسیب می رساند عبارتند از:

1- خوردن زیاد

2- بد خوردن : مثلا خوردن زیاد محصولات تهیه شده از آرد تصفیه شده،غذاهای آماده،شکر زیاد،چیپس و …

3- رژیم کم پروتئین،پر کربوهیدرات،پر چربی . به خصوص رژیم غذایی سرشار از چربیهای اشباع و روغنهای هیدروژنه.

4- موادی همچون الکل،نیکوتین سیگار،کافئین، theobromine و …

5- انواع داروهای خوراکی مثلا قرصهای ضد بارداری.

6- افزودنی های مواد غذایی

توصیه های تغذیه ای برای سلامت کبد :

-از دود سیگار دوری کنید.

- از الکل،گوشت قرمز،قند ساده و غذاهای سرخ شده کمتر استفاده کنید.

-از نوشیدن زیاد از حد قهوه و چای پررنگ اجتناب کنید.

- از منابع غذایی پتاسیم بیشتر استفاده کنید مثل موز،کشمش،آلو،بادام و انواع سبزیجات.

-آب زیاد بنوشید.سعی کنید هر ساعت میزانی آب بخورید.

- سبزیجات خام بیشتر مصرف کنید.

- آب هویج و آب چغندر بیشتر مصرف کنید.

-روغن مایع مصرف کنید و از کره،مارگارین،روغن جامد و دنبه اجتناب کنید.

- ویتامین K برای جلوگیری از سیروز کبدی مفید است، البته نه به صورت مکمل.

- از مصرف زیاد ویتامین A پرهیز کنید،بدین منظورنباید روغن کبد ماهی زیاد مصرف کنید.هرکس که بیشتر از 50,000 IU ویتامینA،به مدت یکسال مصرف کرده باید این دریافت را کاهش دهد و بهتر است که از منابع حاوی پیش ساز ویتامین A یعنی بتا کاروتن ، مانند هویج، زرد/الو،طالبی و … استفاده کند.

- هرگز مرغ،ماهی یا گوشت خام یا نیم پز نخورید زیرا خطر شدید عفونت با باکتریها ،پارازیتها و …را به همراه دارد.

-لیمو یکی از بهترین دوستان کبد است. بیشتر لیمو بخورید.

- Coenzyme Q10 ، به رساندن اکسیژن به کبد کمک میکند.

- لسیتین از تجمع چربی در کبد جلوگیری می نماید.

- از ملین های قوی استفاده نکنید.اما همیشه هم از بروز یبوست جلوگیری کنید.

منبع:برگرفته شده از عصرایران و سپاس از دکتر بهدادی پور زیبـا شو دات کام

ارسال از طریق کاربر محترم سایت : amindadaadad

/ج

منبع: راسخون